विरामचिन्हे व त्याचे प्रकार

विरामचिन्हे व त्याचे प्रकार
विरामचिन्हे हा स्पर्धा परीक्षांच्या दृष्टीने अत्यंत महत्वाचा असा भाग आहे .त्याचा सविस्तर अभ्यास आम्ही देत आहोत
संभाषण करतांना/बोलतांना थांबतो म्हणजेच विराम घेतो आणि तो चिन्हांनी दर्शविला जातो त्या चिन्हांना विरामचिन्हे असे म्हणतात.
विरामचिन्हे दर्शविणारा तक्ता :

अ.क्र.चिन्हाचे नावचिन्हकेव्हा वापरतात
1पूर्णविराम.
  • वाक्य पूर्ण झाल्यावर
  • शब्दांचा संक्षेप दाखविण्यासाठी अक्षरांपूढे
उदा.
  1. माझे जेवण झाले.
  2. मा.क.(मोहनदास करमचंद)
2अर्धविराम;
  • दोन छोटी वाक्य उभयान्वयी अव्ययाने जोडताना
उदा.
  1. विजय हुशार आहे; पण तो अभ्यास करत नाही.
3स्वल्पविराम‘
  • एकाच जातीचे अनेक शब्द लागोपाठ आल्यास
  • संबोधन (हाक मारणे) दर्शवितांना.
उदा.
  1. माझ्याकडे इतिहास, भूगोल, गणित, विज्ञान या सर्व विषयांचे पुस्तके आहेत.
  2. राम, इकडे ये.
4अपूर्णविराम
(उपपुर्णविराम)		,
  • वाक्याच्या शेवटी तपशील घावयाचा असल्यास.
उदा.
  1. पुढील क्रमांकाचे विधार्थी उत्तीर्ण झाले: 5,7,9,12,15,18
5प्रश्नचिन्ह?
  • प्रश्नार्थक वाक्याच्या शेवटी.
उदा.
  1. तुझे नाव काय?
  2. तू कोठून आलास?
6उद्गारवाचक!
  • उत्कट भावना व्यक्त करताना ती दाखविणार्‍या शब्दाच्या शेवटी.
उदा.
  1. बापरे! केवडा मोठा साप!
  2. आहाहा! किती सुरेख देखावा.
7अवतरणचिन्ह” ”     ‘ ‘
  • दुहेरी अवतरणचिन्ह बोलणार्‍याला तोंडाचे शब्द दाखवण्याकरिता.
  • एकेरी अवतरणचिन्ह एखाधा शब्दावर जोर लावायचा असल्यास.
  • दुसर्‍याचे मत अप्रत्येक्षपणे सांगतांना.
उदा.
  1. तो म्हणाला, “मी घरी येईन.”
  2. मराठी भाषेची लिपी ‘देवनागरी’ आहे.
8.संयोगचिन्ह—
  • दोन शब्द जोडतांना.
  • ओळीच्या शेवटी शब्द अपुरा राहिल्यास,
उदा.
  1. प्रेम-विवाह
  2. क्रिडा-संकुल
9अपसरण चिन्ह
(डॅश)
(स्पष्टीकरण चिन्ह)		–
  • बोलतांना विचारमाला तुटल्यास.
  • स्पष्टीकरण लावयाचे असल्यास.
10विकल्प चिन्ह/
  • एखाधा शब्दासाठी असलेला पर्याय दाखविण्यासाठी दोन शब्दांमध्ये हे चिन्ह वापरतात.
उदा.
  1. मी रेल्वेने/बसने जाईन.

टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

नाम व त्याचे प्रकार

नाम व त्याचे प्रकार प्रत्यक्षात असणार्‍या किंवा कल्पनेने जाणवलेल्या वस्तूंना किंवा त्यांच्या गुणधर्मांना दिलेल्या नावाला ‘नाम’ असे म्हणतात. उदा. टेबल, कागद, पेन, साखर, अप्सरा, गाडी, खोटेपणा, औदार्थ, देव, स्वर्ग, पुस्तक इ.  नामाचे प्रकार : नामाचे एकूण 3 मुख्य प्रकार पडतात. सामान्य नाम – एकाच जातीच्या पदार्थातील समान गुणधर्मामुळे त्या वस्तूला जे सर्वसामान्य नाव दिले जाते त्याला  ‘सामान्य नाम’  असे म्हणतात. उदा. मुलगा, मुलगी, घर, शाळा, पुस्तक, नदी, शहर, साखर, पाणी, दूध, सोने, कापड, सैन्य, वर्ग इ. सामान्य नाम  विशेषनाम पर्वत हिमालय, सहयाद्री, सातपुडा मुलगा स्वाधीन, हिमांशू, लक्ष्मण, कपिल, भैरव मुलगी मधुस्मिता, स्वागता, तारा, आशा, नलिनी शहर नगर, पुणे, दिल्ली, मुंबई, कोल्हापूर नदी गंगा, सिंधू, तापी, नर्मदा, गोदावरी टीप : (सामान्य नाम हे जातीवाच असते, काही विशिष्ट नामांचेच अनेकवचन होते. मराठीमध्ये पदार्थवाचक, समुहवाचक नाम हे सामान्य नामच समजले जाते.) विशेष नाम – ज्या नामाने जातीचा बोध होत नसून त्या जातीतील एका विशिष्ट व्यक्तीचा...
अधिक वाचा

उभयान्वयी अव्यय व त्याचे प्रकार

उभयान्वयी अव्यय व त्याचे प्रकार दोन किंवा अधिक शब्द, अथवा दोन किंवा अधिक वाक्ये जोडणार्‍या अविकारी शब्दाला  अभयान्वयी अव्यये  असे म्हणतात. उदा. मी कथा व कादंबरी वाचतो. तो स्वभावाने आहे चांगला, पण विश्वासू नाही. मी आजारी आहे, म्हणून मी शाळेत जात नाही. मी चहा घेतो आणि कॉफी सुद्धा घेतो. उभायान्वयी अव्ययाचे 2 प्रकार पडतात. समानत्वदर्शक / प्रधानत्वसूचक उभयान्वयी अव्यये. असमानत्वदर्शक / गौणत्वसूचक उभयान्वयी अव्यये समानत्वदर्शक / प्रधानत्वसूचक उभयान्वयी अव्यये : अर्थाच्या दृष्टीने स्वतंत्र किंवा एकमेकांवर अवलंबून नसणारी किंवा सारख्याच दर्जाची दोन वाक्ये ज्या उभयान्वयी अव्ययांनी जोडली जाते त्या उभयान्वयी अव्ययांना  प्रधानत्व सूचक उभयान्वयी अव्यये  असे म्हणतात. यांचे पुढील 4 प्रकार पडतात. 1. समुच्चयबोधक उभयान्वयी अव्यय – दोन प्रधान किंवा मुख्य वाक्ये व, अन्, शिवाय यांसारख्या उभयान्वयी अव्ययांनी जोडून त्याचा मिलाफ किंवा समुच्चय करतात अशा उभयान्वयी अव्ययांना  समुच्चय बोधक उभयान्वयी अव्यये  असे म्हणतात. उदा.   व, अन्, आणि आणखी, न, शि...
अधिक वाचा

लिंग व त्याचे प्रकार

इमेज
लिंग व त्याचे प्रकार लिंग विचार नामाच्या रूपावरुन एखादी वस्तु वास्तविक अगर काल्पनिक पुरुषजातीची आहे की, स्त्रीजातीची आहे की, दोन्हीपैकी कोणत्याच जातीची नाही असे ज्यावरून कळते  त्याला त्याचे लिंग असे म्हणतात. मराठी भाषेत लिंगाचे तीन प्रकार पडतात. 1. पुल्लिंगी      2. स्त्रीलिंगी       3. नपुसकलिंगी   पुल्लिंगी  : मुलगा, शिक्षक, घोडा, चिमणा, सूर्य, चंद्र, सागर, दगड, कागद, पंखा इ.   स्त्रीलिंगी  : मुलगी, शिक्षिका, घोडी, चिमणी, खुर्ची, शाळा, नदी, वही, खिडकी, इमारत, पाटी इ.  नपुंसकलिंगी  : पुस्तक, घर, वासरू, पाखरू, लेकरू, झाड, शहर, घड्याळ, वाहन इ. लिंग भेदामुळे नामांच्या रूपात होणारे बदल नियम : 1 ‘अ’ कारान्त पुल्लिंगी प्राणीवाचक नामांचे स्त्रीलिंगी रूप ‘ई’ कारान्त होते व त्याचे नपुसकलिंगी ‘ए’ कारान्त होते. मुलगा – मुलगी – मूलगे पोरगा – पोरगी – पोरगे कुत्रा – कुत्री – कुत्रे नियम : 2 काही प्राणीवाचक पुल्लिंग नामांना ईन प्रत्यय लागून त्यांचे स्त्रीलिंगी रूप होतात .  सुतार – सुतरीन माळी...
अधिक वाचा